Τρίτη 26 Απριλίου 2011

ΚΑΤΕΔΑΦΙΣΗ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΟΣ ΚΛΩΣΤΟΥΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑΣ ΜΟΥΖΑΚΗ

 
Παραγγελία δικαστικής έρευνας απαιτούν οι Οικολόγοι Πράσινοι

Την βαθιά τους αντίθεση σε πρόσωπα και «υπηρεσίες» που στερούν, για μια ακόμη φορά, την πολιτισμική μας ταυτότητα από ένα πολύτιμο κομμάτι της, όπως το συγκρότημα της πρώην κλωστοϋφαντουργίας Μουζάκη επί της λεωφόρου Κηφισού στην Αθήνα, εκφράζουν οι Οικολόγοι Πράσινοι. Δεδομένων της πολιτισμικής και κοινωνικής του αξίας και του χαρακτήρα της ευρύτερης περιοχής κατά το Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας, οι Θεματικές Ομάδες Οικολογίας Ανθρωπογενούς Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, σε κοινή τους ανακοίνωση, ζητούν:
- Την απόδοση ευθυνών για το «πολιτισμικό έγκλημα», την αναζήτηση των υπευθύνων και τη διερεύνηση τυχόν ποινικών ευθυνών.
- Την άμεση ανακήρυξη του τμήματος του συγκροτήματος που απέφυγε την κατεδάφιση σε μνημείο «βιομηχανικής κληρονομιάς».
- Την εκκίνηση της διαδικασίας ανακατασκευής του τμήματος που κατεδαφίστηκε με έξοδα των υπευθύνων.
- Την πλήρη διευκρίνιση των όρων και των συνθηκών επανάχρησης του συγκροτήματος από την ιδιοκτησία του.
- Την άμεση ανακήρυξη του γειτονικού πρώην συγκροτήματος «Κλωστηρίων Λαναρά-Κύρτση» σε μνημείο «βιομηχανικής κληρονομιάς».
- Την άμεση εκκίνηση της διαδικασίας αστικής ανάπλασης της ευρύτερης περιοχής του Αρχαιολογικού Χώρου της Ακαδημίας Πλάτωνα.

Για περισσότερες πληροφορίες:
Γιώργος Δημητρίου 6946 045947 - Άγγελος Τρωιάνος 6945 748212
Αναλυτικά:

Βιομηχανικό συγκρότημα αξιών - αρχιτεκτονικών, τεχνολογικών και κοινωνικών - και ζωντανή μαρτυρία της πρώιμης οικονομικής ανάπτυξης της χώρας μας, το οικοδομικό συγκρότημα της κλωστοϋφαντουργίας Μουζάκη θεμελιώθηκε το 1933 και έλαβε την σημερινή μορφή της, μέσω συνεχών επεκτάσεων, στα τέλη της δεκαετίας του ‘60. Το τμήμα που κατεδαφίστηκε αποτελούσε τον αρχικό πυρήνα. Πέραν της σπουδαιότητας του από την οπτική της βιομηχανικής αρχαιολογίας, το συγκρότημα έχει ιδιαίτερη αξία και από μία ευρεία πολεοδομική οπτική: η αποκατάσταση και η ορθολογική του επανάχρηση θα αποτελέσει την απαρχή της διαδικασίας ανάδειξης της βιομηχανικής κληρονομιάς της περιοχής, προοριζόμενης για «βιοτεχνικό πάρκο» σύμφωνα με το πνεύμα του Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθηνών και τον Δήμο Αθηναίων.
- Το 2006 το συγκρότημα αγοράζεται από επενδυτική εταιρεία η οποία, όπως θα διαφανεί, σχεδιάζει την κατεδάφιση του για την ανέγερση συγκροτήματος καταστημάτων και γραφείων 53.000 τμ., με 2.400 θέσεις υπόγειου πάρκινγκ, σε έκταση 22 στρεμμάτων.
- Το 2009, ο Δήμος Αθηναίων δημοσιεύει μελέτη για την αστική ανάπλαση της ευρύτερης περιοχής του Αρχαιολογικού Χώρου της Ακαδημίας Πλάτωνα στο πλαίσιο της οποίας προτείνει την διατήρηση του συγκροτήματος και του γειτονικού συγκροτήματος «Κλωστηρίων Λαναρά-Κύρτση», σαν «ιδιαίτερα αξιόλογων… με παράλληλο προσδιορισμό ζώνης προστασίας».
- Τον Ιανουάριο 2010 η Οργάνωση Προστασίας της Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς «Monumenta» αιτεί από το ΥΠΕΚΑ και το ΥΠ.ΠΟ. τον χαρακτηρισμό του σαν «διατηρητέο μνημείο». Αμφότερα τα Υπουργεία δεν απαντούν.
- Τον Σεπτέμβριο 2010, έκθεση του Τμήματος Παραδοσιακών Οικισμών του ΥΠΕΚΑ προτείνει τον χαρακτηρισμό του μεγαλύτερου μέρους των κτιρίων του συγκροτήματος σαν «διατηρητέα μνημεία» και συμβουλεύει την αποκατάσταση και την καλύτερη δυνατή επανάχρηση, λόγω του ρόλου τους στην διατήρηση του παραδοσιακού, βιομηχανικού, χαρακτήρα της περιοχής. Την κοινοποίηση της έκθεσης ακολουθεί ένσταση του ιδιοκτήτη.
- Τον Νοέμβριο 2010, ο Δήμος Αθηναίων κοινοποιεί στο ΥΠΕΚΑ ενημερωτικό σημείωμα για το ιστορικό των κτιρίων του συγκροτήματος.
- Τον Φεβρουάριο του 2011 οι υπηρεσίες του ΥΠΕΚΑ υιοθετούν έμμεσα την ένσταση του ιδιοκτήτη και εισηγούνται την εξαίρεση του συγκροτήματος από τα μέτρα προστασίας και την εξαίρεση του χώρου τους από την πρόταση αστικής ανάπλασης της ευρύτερης περιοχής του Αρχαιολογικού Χώρου της Ακαδημίας Πλάτωνα: «το συγκρότημα παρουσιάζει εκτεταμένες φθορές και σημαντικά στατικά προβλήματα που καθιστούν αδύνατη τη διατήρησή του, σε συνδυασμό με τις οικονομικές συνέπειες που μπορεί να προκληθούν με την κήρυξή του ως διατηρητέου».
- Στις 15 Μαρτίου 2011, η Πολεοδομία του Δήμου Αθηναίων χορηγεί άδεια κατεδάφισης του συγκροτήματος, μετά την λήψη διαβιβαστικού εγγράφου από τον αναπληρωτή Υπουργό ΥΠΕΚΑ, κ. Σηφουνάκη - «δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 4 του νόμου 1577/1985» - δίχως την έγκριση των υπηρεσιών του ΥΠ.ΠΟ. και δίχως την αναγκαία περιβαλλοντική μελέτη. Η κατεδάφιση εκκινεί και αφανίζει τάχιστα το παλαιότερο, κεραμοσκεπές, τμήμα του συγκροτήματος.
- Στις 11 Απριλίου διακόπτεται η κατεδάφιση με προσφυγή της οργάνωσης «Monumenta» στην Εφορία Νεωτέρων Μνημείων του ΥΠ.ΠΟ.

Πέραν της ιστορικο-πολιτισμικής της διάστασης και της θλιβερής, αναχρονιστικής, μορφής διακυβέρνησης που αποκαλύπτει, η υπόθεση της πρώην κλωστοϋφαντουργίας εγκαλεί και μία άλλη προβληματική που θέτει στο προσκήνιο γυμνή-πικρή την πραγματική αλήθεια: η «πράσινη ανάπτυξη» και οι λογής-λογής «αειφορίες» και «βιωσιμότητες» κυβερνόντων, πολιτικών και πολιτευόμενων, κάθε τύπου, «βάρους» και ιδεολογικής κατηγορίας, στην πραγματικότητα δεν αποτελούν παρά ένα διάτρητο φύλλο συκής. Ποιος άραγε δεν ξέρει ότι η κατεδάφιση συνιστά μία από τις πλέον ενεργοβόρες διαδικασίες; Ποιος άραγε πιστεύει ότι η κατεδάφιση δεν αντίκειται σοβαρά σε κάθε μορφή εξοικονόμησης μη ανανεώσιμων πόρων; Ποιος άραγε αμφιβάλλει ότι η ιδέα της «συμπαγούς πόλης» και της βιωσιμότητας που προάγει - για να μην πούμε της ίδιας της οικολογίας - θεμελιώνονται, «de jure» και «de facto», σε εκείνη της «επανάχρησης»;

Οι Θεματικές Ομάδες Οικολογίας Ανθρωπογενούς Περιβάλλοντος και Πολιτισμού των Οικολόγων Πράσινων συμπαρατάσσονται με όσους αντιστέκονται στην συστηματική καταστροφή της πολιτισμικής μας κληρονομιάς και ζητούν:
- Την παραγγελία δικαστικής έρευνας για τον εντοπισμό των υπευθύνων του «πολιτισμικού εγκλήματος» και την απόδοση ευθυνών.
- Την άμεση ανακήρυξη του τμήματος του συγκροτήματος που απέφυγε την κατεδάφιση σε μνημείο «βιομηχανικής κληρονομιάς».
- Την εκκίνηση της διαδικασίας ανακατασκευής του τμήματος που κατεδαφίστηκε με έξοδα των υπευθύνων.
- Την πλήρη διευκρίνιση των όρων επανάχρησης του συγκροτήματος από την ιδιοκτησία του.
- Την άμεση ανακήρυξη του γειτονικού πρώην συγκροτήματος «Κλωστηρίων Λαναρά-Κύρτση» σε μνημείο «βιομηχανικής κληρονομιάς».
- Την άμεση εκκίνηση της διαδικασίας αστικής ανάπλασης της ευρύτερης περιοχής του Αρχαιολογικού Χώρου της Ακαδημίας Πλάτωνα.
Λίγες μέρες μετά την έναρξη της κατεδάφισης, η συντονίστρια της «Monumenta» αρχαιολόγος κ. Γρατσία σημείωνε: «Στις μέρες μας είναι πια διεθνής πρακτική η διατήρηση και η επανάχρηση αναλόγων κτηρίων, όχι μόνο λόγω της αρχιτεκτονικής και ιστορικής τους αξίας αλλά και για λόγους περιβαλλοντικούς και οικονομικούς. Είναι άλλωστε αποδεδειγμένο στην Ευρώπη και την Αμερική, ότι η διατήρηση τέτοιων κτηρίων είναι πέρα από αισθητικό πλεονέκτημα, η μόνη βιώσιμη πρακτική για το μέλλον των μητροπόλεων». Σίγουρα. Μόνο που εκεί τα «φύλλα συκής» διακοσμούν, ακέραια, μόνο τα σύκα.

Θεματική Ομάδα Οικολογίας Ανθρωπογενούς Περιβάλλοντος Οικολόγων Πράσινων
Θεματική Ομάδα Πολιτισμού Οικολόγων Πράσινων

Σάββατο 23 Απριλίου 2011

Μαζί για μία βιώσιμη κινητικότητα στα δυτικά…


 

  ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ-ΝΙΚΑΙΑΣ-ΡΕΝΤΗ

Αμέριστη συμπαράσταση στην νεοσύστατη «Πρωτοβουλία Πολιτών» της Δυτικής Αθήνας, «Διεκδικούμε το Μετρό Δυτικά», εκφράζει η Πολιτική Κίνηση Οικολόγων Πράσινων Κορυδαλλού-Νίκαιας-Ρέντη.

Ανοικτή σε κάθε είδους πρόταση και κάθε συμμετοχή, η «Πρωτοβουλία Πολιτών» συγκροτήθηκε με πρωταρχικό σκοπό την άσκηση πίεσης σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο έτσι ώστε να εφοδιαστούν οι περιοχές της δυτικής Αθήνας και της αντιπεριφέρειας Πειραιά, το ταχύτερο δυνατό, με τις αναγκαίες γραμμές μετρό. Οι άμεσοι στόχοι της προς το παρόν είναι οι εξής:
- η άμεση λειτουργία των ολοκληρωμένων πλέον σταθμών Περιστερίου και Χαϊδαρίου,
- η άμεση εκκίνηση των εργασιών επέκτασης του μετρό προς Πειραιά και Ίλιο,
- ο άμεσος προγραμματισμός επέκτασης των γραμμών του μέσου προς Ελευσίνα.

Μεταξύ των αποτελεσμάτων των πρώτων ενεργειών της στάθηκαν μια επερώτηση στην βουλή, σχετικά με την αργοπορία κατασκευής των ανωτέρω γραμμών, μία σειρά σχετικών επιστολών στο Υπουργείο, στο Αττικό Μετρό και σε Δήμους και Δημοτικές παρατάξεις των ενδιαφερόμενων περιοχών, η διοργάνωση παρέμβασης σε Χαϊδάρι-Αιγάλεω, στις 7 Μάιου, με θέμα το μετρό και η διοργάνωση Πανελλήνιας ποδηλατοδρομίας στις 8 Μάιου με σύνθημα «το ΜΕΤΡΟ Δυτικά ρεεε».
Η «Πρωτοβουλία» λειτουργεί ήδη τον ιστότοπο http://metrodyt.blogspot.com,  ανοικτό σε ειδήσεις, σχόλια και προτάσεις για το μετρό, την δημόσια συγκοινωνία, την οδική ασφάλεια, τα δικαιώματα των πεζών, τα δικαιώματα των ποδηλατών κ.λ.π.


Σε γενικές γραμμές, λέγεται ότι τα κριτήρια που προσδιορίζουν την βιωσιμότητα της κίνησης είναι τα εξής 3:
- «Κοινωνικά» - διασφάλιση οικονομικής ισοτιμίας, χρονικής αξιοπιστίας, ασφάλειας, ελευθερίας και ευελιξίας μετακίνησης, ισότιμα, για όλα τα μέλη της κοινωνικής ομάδας που ενδιαφέρει.
- «Περιβαλλοντικά» - διασφάλιση ισορροπίας μεταξύ ελευθερίας μετακίνησης και περιβαλλοντικής «υγείας» από όλες τις οπτικές που, άμεσα ή έμμεσα, την εγγυώνται - ενεργειακή εξοικονόμηση, εξοικονόμηση μη ανανεώσιμων πόρων, μείωση ατμοσφαιρικής ρύπανσης, συμβολή στην μείωση του φαινόμενου του θερμοκηπίου κ.λ.π.
- «Οικονομικά» - απρόσκοπτη, συνεχής, διασφάλιση των παραπάνω.

Το μετρό συγκαταλέγεται σίγουρα μεταξύ των κυριότερων μέσων που ανταποκρίνονται άριστα στα κριτήρια της βιώσιμης μετακίνησης σε αστικό περιβάλλον. Δεν αρκεί όμως. Κάθε «οικολογία» της κίνησης, της μετακίνησης και των μεταφορών σε αστικό επίπεδο - ή «βιώσιμη» προσέγγιση στην κίνηση - προϋποθέτει την σύνταξη ενός μακρόπνοου προγράμματος, συνολικού σχεδιασμού, σε τοπικό και υπερτοπικό επίπεδο, εν είδη «ρυθμιστικού σχεδίου». Ενός σχεδιασμού που θεμελιώνεται, αναγκαία, στον οργανικό διαχωρισμό τύπων κίνησης, στον οργανικό συγκερασμό της ελάχιστης δυνατής αυτοκίνησης και οικολογικών μέσων μαζικής μεταφοράς περισσότερων τύπων, δικτύων ad hoc πεζοδρόμησης, κυκλοφορίας ΑΜΕΑ, «έξυπνων» διαβάσεων διέλευσης πεζών, ποδηλατοδρόμων και διαδρομών διακίνησης εμπορευμάτων, περιφερειακών χώρων στάθμευσης και τρόπων διαχείρισης εισόδου στο αστικό κέντρο. Η «Πρωτοβουλία» φαίνεται, προγραμματικά, να το έχει σοβαρά υπόψη της και ως προς αυτό ευελπιστούμε να συμπορευτούμε στο προσεχές μέλλον.

Συμπαράσταση στην «Πρωτοβουλία Πολιτών: Διεκδικούμε το Μετρό Δυτικά» υποδηλώνει και η Δημοτική Κίνηση «πράσινο» - Για την Οικολογία» Κορυδαλλού-Νίκαιας-Ρέντη, με πυρήνα Οικολόγων Πράσινων των παραπάνω δήμων.

Τρίτη 19 Απριλίου 2011

ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ ΠΡΩΗΝ ΑΛΕΥΡΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ S.A.M.I.C.A ΣΤΗΝ ΡΟΔΟ

 
Να ανακηρυχθεί άμεσα μνημείο βιομηχανικής κληρονομιάς

Την άμεση προστασία του συγκροτήματος της πρώην αλευροποιίας S.A.M.I.C.A. στη Ρόδο, ζητούν οι Οικολόγοι Πράσινοι. Σε κοινή τους ανακοίνωση, οι Θεματικές Ομάδες Οικολογίας Ανθρωπογενούς Περιβάλλοντος και Πολιτισμού απαιτούν:
-Τον άμεσο χαρακτηρισμό του συγκροτήματος των «Αλευρομύλων» σε μνημείο βιομηχανικής κληρονομιάς και την εκκίνηση των διαδικασιών κριτικής αναπαλαίωσης και μετατροπής του ίσως σε μουσείο νεότερης ιστορίας της Δωδεκανήσου, με ξεχωριστή πτέρυγα τοπικής βιομηχανικής ιστορίας επί Ιταλοκρατίας.
-Την ανακήρυξη της ευρύτερης πρώην βιομηχανικής περιοχής σε ανοικτό πολιτιστικό πάρκο με την ενσωμάτωση όλων των ιστορικών βιομηχανικών κτιρίων που εμπεριέχει.
-Την παράλληλη παροχή ανταποδοτικών κινήτρων προς τον ιδιοκτήτη του συγκροτήματος καθόσον η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς αποτελεί υποχρέωσή της πολιτείας.
-Την άμεση αναθεώρηση της ελληνικής νομοθεσίας για την «πολιτιστική κληρονομιά», με ενσωμάτωση των οδηγιών όλων των ευρωπαϊκών συμβάσεων έως σήμερα.

Για περισσότερες πληροφορίες:
Γιώργος Δημητρίου 6946 045947 - Γιάννης Δρόσος 6946 211925

Αναλυτικά:

Η Ιταλοκρατία του μεσοπολέμου άφησε στα Δωδεκάνησα ένα ισχυρό αποτύπωμα ποιοτικής αρχιτεκτονικής παρέμβασης σε όλα τα επίπεδα - αναδιαμόρφωση ιστορικών κέντρων, επεκτάσεις και επανασχεδιάσεις πολεοδομικού ιστού, σημαντικά κτήρια δημόσιου χαρακτήρα - συστηματικά εντεταγμένης στο πλαίσιο μιας ενδελεχούς οργάνωσης και καταγραφής του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, είτε μέσω καινοτόμων για την εποχή ρυθμιστικών και πολεοδομικών σχεδίων είτε μέσω της δημιουργίας κτηματολογίου.

Σε αυτή τη σημαντική ιστορικό-πολιτισμική κορνίζα τοποθετείται και το κτιριακό συγκρότημα της πρώην ιταλικής αλευροβιομηχανίας S.A.M.I.C.A. (1938) στην περιοχή «Κόβα» της πόλης της Ρόδου, βιομηχανικής ζώνης σύμφωνα με το ρυθμιστικό του 1926, που περιλαμβάνει και άλλα σημαντικά βιομηχανικά κτήρια της εποχής. Αντιπροσωπευτικό δείγμα της ιταλικής αρχιτεκτονικής του μεσοπολέμου και της επιλεγόμενης «αρχιτεκτονικής των αποικιών», το πολυώροφο συγκρότημα συνιστά σπάνιο δείγμα βιομηχανικής αρχαιολογίας και υλικο-τεχνικού πολιτισμού. Συνιστά «μνήμη του ροδιακού λαού» και σύμβολο της βιομηχανικής ανάπτυξης και της τοπικής οικονομίας της εποχής, με λίγα λόγια ένα από τα ελάχιστα αποτυπώματα της «Ρόδου του βιομηχανικού πολιτισμού» και, συνάμα, αξία συγκινησιακή, μνήμης και πολιτισμικής διάστασης.

Σε άλλα γεωγραφικά μήκη και πλάτη το συγκρότημα θα είχε τεθεί από πολλού σε καθεστώς προστασίας και δεξιότεχνης πολιτισμικής ανάδειξης, πολύ πιθανά στο πλαίσιο της ανακήρυξης της όλης περιοχής σε ανοικτό πολιτιστικό πάρκο. Αντίθετα, στα καθ’ ημάς, μεταξύ της χρόνιας ανεπάρκειας αποτελεσματικών θεσμικών πλαισίων, της σκληρής γραφειοκρατίας, της αλληλοεπικάλυψης «αρμοδίων» και αρμοδιοτήτων και της απανταχού παρέμβασης του ιδιωτικού συμφέροντος, το συγκρότημα έχασε, καθημερινά, κομμάτια της πολιτισμικής αξίας του για να βρεθεί σήμερα στα πρόθυρα της κατεδάφισης.  

Η περιπετειώδης διαδρομή της πρόσφατης ιστορίας του το επικυρώνει περίτρανα μαζί με την απόδειξη της διαιώνισης της παντελούς απουσίας της οιασδήποτε πολιτικής στο πεδίο της διαφύλαξης και της ανάδειξης της πολιτισμικής διάστασης της νεώτερης ιστορίας μας, συχνά ανάμεικτης με επεισόδια που προσλαμβάνουν ακόμη και ποινικό χαρακτήρα.
-Το 2001 γνωμοδοτείται η διατήρηση του συγκροτήματος σαν «δείγμα βιομηχανικής αρχιτεκτονικής ιταλικής περιόδου - από τα πλέον σημαντικά της Ρόδου (...)» από μέρους της ΕΠΑΕ Πολεοδομίας Ρόδου.
- Το 2006 πωλείται στον σημερινό του ιδιοκτήτη, γνωμοδοτείται η ανακήρυξη του κεντρικού του τμήματος σε διατηρητέο βιομηχανικό μνημείο από την Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Δωδεκανήσου και κατεδαφίζονται, χάριν ανασκαφών, τα βοηθητικά του κτήρια από την ΚΒ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.
- Το 2008 καταστρέφεται από «ύποπτη» πυρκαγιά το σύνολο του αυθεντικού μηχανολογικού εξοπλισμού του, πρωτοποριακού σε τεχνολογία και μέγεθος για την εποχή.
-Το 2010 εισηγείται ο χαρακτηρισμός του κεντρικού του τμήματος ως βιομηχανικού μνημείου από την ∆/νση Νεότερης και Σύγχρονης Αρχιτεκτονικής Κληρονοµιάς του Υπουργείου Πολιτισμού ο οποίος απορρίπτεται λίγο αργότερα, με απόφαση του Υπουργού, καθόσον το κτίριο «δεν παρουσιάζει ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό και μορφολογικό ενδιαφέρον, έχει απολεστεί ο μηχανολογικός εξοπλισμός - απαραίτητο στοιχείο για τον χαρακτηρισμό του ως βιομηχανικού μνημείου - ενώ είναι τέτοιες οι ζημιές στον φέροντα οργανισμό, που τυχόν αποκατάστασή τους θα μειώσει περαιτέρω την αυθεντικότητά του».
-Τέλος, αυτές τις μέρες, ενώ η Οργάνωση Προστασίας της Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς «Monumenta» προσφεύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας κατά της απόφασης του Yπουργού, ο Εισαγγελέας Πλημμελειοδικών Ρόδου στρέφεται κατά της Διεύθυνσης Πολεοδομικών Εφαρμογών του πρώην Δήμου Ροδίων διότι, απ’ότι φαίνεται, δεν διαβιβάστηκε ποτέ στο Υπουργείο Αιγαίου η απόφαση του 2001 σχετικά με τη μη κατεδάφιση του συγκροτήματος και την κήρυξη του σε διατηρητέο βιομηχανικό μνημείο.

Οι Θεματικές Ομάδες Οικολογίας Ανθρωπογενούς Περιβάλλοντος και Πολιτισμού των Οικολόγων Πράσινων ενώνουν τη φωνή τους με όσους αντιτίθενται στην αποστέρηση του συγκροτήματος από καθεστώς προστασίας και στην κατεδάφισή του, συνυπογράφουν το κείμενο διαμαρτυρίας http://www.petitiononline.com/SAMICA/petition.html, και απαιτούν:
-Τον άμεσο χαρακτηρισμό του συγκροτήματος των «Αλευρομύλων» σε μνημείο βιομηχανικής κληρονομιάς και την εκκίνηση των διαδικασιών κριτικής αναπαλαίωσης και μετατροπής του ίσως σε μουσείο νεότερης ιστορίας της Δωδεκανήσου, με ξεχωριστή πτέρυγα τοπικής βιομηχανικής ιστορίας επί Ιταλοκρατίας.
-Την ανακήρυξη της ευρύτερης, πρώην βιομηχανικής περιοχής, σε ανοικτό πολιτιστικό πάρκο με την ενσωμάτωση όλων των ιστορικών βιομηχανικών κτιρίων που εμπεριέχει.
-Την παράλληλη παροχή ανταποδοτικών κινήτρων προς τον ιδιοκτήτη του συγκροτήματος καθόσον η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς αποτελεί υποχρέωσή της πολιτείας.
-Την άμεση αναθεώρηση της ελληνικής νομοθεσίας για την «πολιτιστική κληρονομιά», με ενσωμάτωση των οδηγιών όλων των ευρωπαϊκών συμβάσεων έως σήμερα.

Λέγεται ότι οι κοινωνίες που ξεχνούν το παρελθόν τους δεν έχουν μέλλον. Και από αυτή την σκοπιά, η οικολογία δεν επιτρέπει παραχωρήσεις. Θέμα «ταυτότητας» ή, καλύτερα, του περίφημου «πνεύματος τόπου» και της διατήρησης της σοφής ισορροπίας μεταξύ φύσης και κουλτούρας προς όφελος της οικολογικής αρμονίας των πολύμορφων και πολυδιάστατων απεικονίσεων της ύπαρξης.

Θεματική Ομάδα Οικολογίας Ανθρωπογενούς Περιβάλλοντος Οικολόγων Πράσινων
Θεματική Ομάδα Πολιτισμού Οικολόγων Πράσινων

Πέμπτη 14 Απριλίου 2011

Ευρωπαϊκή πολιτιστική κληρονομιά...

 
Περίληψη εισήγησης Γιάννη Κλ. Ζερβού στο 11ο Πανελλήνιο συνέδριο αρχιτεκτόνων, Ζάππειο μέγαρο 17-20 Μαρτίου

Η Ευρωπαϊκή αντίληψη για τη διατήρηση της Ευρωπαϊκής, ακίνητης πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς, μετά τους προβληματισμούς του 19ου αιώνα, κατά τη διάρκεια του 20ου, εξελίχθηκε από τη μικροκλίμακα του μεμονωμένου μνημείου, που η πολιτεία υποχρέωνε τον ιδιώτη να διατηρήσει με θυσίες δικές του, μέχρι τη μακροκλίμακα της πόλης, του τοπίου και της έννοιας του πολιτιστικού αγαθού.
Η πολιτεία πλέον αναλαμβάνει την υποχρέωση να εντάσσει στον αειφόρο, πολυτομεακό, αναπτυξιακό σχεδιασμό[1], τη διατηρήση[2] και την αξιοποίηση αυτής της κληρονομιάς, σύμφωνα με τις αρχές, που έχουν θεσμοθετηθεί με συγκεκριμένες συμβάσεις. Στη Διακήρυξη του Amsterdam του 1975, διαβάζουμε ότι, «Η ανεπανάληπτη αρχιτεκτονική της Ευρώπης, είναι κοινή κληρονομιά όλων των λαών της[3]» και «αναπόσπαστο μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς όλου του κόσμου[4]».
Η Ευρωπαϊκή Αρχιτεκτονική Κληρονομιά, περιλαμβάνει και τη σύγχρονη αρχιτεκτονική δημιουργία, σαν πιθανή κληρονομιά του μέλλοντος. Επομένως, αντιμετωπίζεται σαν ενιαίο σύνολο ακίνητων πολιτιστικών αγαθών, όλων των εποχών, συμπεριλαμβανομένης και της εκάστοτε σύγχρονης. Η Ακίνητη Ευρωπαϊκή Κληρονομιά, Αρχιτεκτονική και Αρχαιολογική, είναι μέρος του ανθρωπογενούς ,αλλά και του φυσικού περιβάλλοντος. Πρέπει να προστατευθεί σφαιρικά, να διατηρηθεί σαν μη ανανεώσιμος πόρος και ν' αξιοποιηθεί μέσω της ενσωμάτωσής της στον αειφόρο αναπτυξιακό, χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό, για την παραγωγή κοινωνικής και οικονομικής υπεραξίας .
Η Ελλάδα κύρωσε πέρυσι τη σύμβαση για το τοπίο. Η «Ευρωπαϊκή Σύμβαση του Τοπίου»[5], το κείμενο της οποίας μπορεί σε πρώτη ανάγνωση να θεωρηθεί αόριστο, βασίζεται ρητά και δηλώνεται αυτό στην εισαγωγή της, σε συγκεκριμένες συμβάσεις, που αφορούν το φυσικό και το ανθρωπογενές περιβάλλον. Για το φυσικό περιβάλλον, βασίζεται στη διεθνή σύμβαση της Βέρνης (1979), για την άγρια φύση [6] και τους φυσικούς οικοτόπους. Βασίζεται επίσης στη σύμβαση του Ρίο (1992), για τη βιοποικιλότητα [7]. Οι δύο αυτές συμβάσεις συμβάλουν αποφασιστικά στο καθορισμό των χρήσεων γης. Όσον αφορά στο ανθρωπογενές περιβάλλον, έχουν ληφθεί υπ' όψη εκείνες που διέπουν αποκλειστικά την Ακίνητη πολιτιστική και φυσική κληρονομιά, δηλαδή η σύμβαση της Γρανάδας(1985) για την Αρχιτεκτονική[8], η σύμβαση της Βαλλέττα - Μάλτας (1992) για την Αρχαιολογική [9] και η σύμβαση των Παρισίων (1972) για την παγκοσμίου αξίας κληρονομιά [10]. Οι συγκεκριμένες συμβάσεις, είναι σε πλήρη αλληλοεξάρτηση, και αποτελούν εξ ολοκλήρου, το σκέλος του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Σύμβασης του Τοπίου.
Εννοιολογικά, οι τρείς αυτές συμβάσεις, επομένως και το σκέλος του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Σύμβασης του Τοπίου, βασίζονται στην ομάδα των κειμένων, που έχουν προκύψει, από τον διεθνή επιστημονικό προβληματισμό στη διάρκεια του εικοστού αιώνα. Αναφέρομαι στο Χάρτη των Αθηνών (1931), στο Χάρτη της Βενετίας (1964), στη Διακήρυξη του Amsterdam (1975) και στο Χάρτη των Ιστορικών Πόλεων και Ιστορικών Αστικών Περιοχών, Washington (1987). Τα κείμενα αυτά, έχουν αποτυπώσει την Ευρωπαϊκή αντίληψη για τη διατήρηση και συγχρόνως αξιοποίηση της Ακίνητης πολιτιστικής Ταυτότητας της Ευρώπης. Τα κείμενα αυτά είναι παραπληρωματικά. Το καθένα διευρύνει το πεδίο του προηγούμενου χωρίς να το αναιρεί.
Οι συμβάσεις της Γρανάδας για την αρχιτεκτονική, της Βαλλέττα - Μάλτας για την αρχαιολογική, των Παρισίων για την «παγκοσμίου αξίας» κληρονομιά και της Φλωρεντίας για το Ευρωπαϊκό Τοπίο, αποτελούν την αναγκαία και ικανή επιστημονική και νομική βάση, για την επικαιροποίηση του Συντάγματος, σε ότι αφορά το Ανθρωπογενές Περιβάλλον. Κατ' επέκταση, το ίδιο ισχύει για τον «Νόμο για την προστασία των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής Κληρονομιάς»[11], ο οποίος επιμελώς αγνοεί τους ορισμούς των συμβάσεων του συμβουλίου της Ευρώπης που διέπουν τη σχέση αλλά και τη διάκριση μεταξύ της Αρχιτεκτονικής και της Αρχαιολογικής κληρονομίας.
- Η Αρχιτεκτονική κληρονομιά ορίζεται σε μνημεία , σύνολα και τόπους που κατοικούνται.
- Η Ακίνητη Αρχαιολογική κληρονομιά ορίζεται σε αρχαιολογικά μνημεία, σύνολα και τόπους, που είναι προϊόντα έρευνας ή ανασκαφής.
Ο επικείμενος νέος ΓΟΚ, διαβάζουμε στις εφημερίδες ότι θα είναι «Πράσινος». Δεν αρκεί να είναι πράσινος, ενεργειακός, βιοκλιματικός, στατικός ή πολεοδομικός, σύγχρονος ή ιστορικός, πρέπει να είναι όλα αυτά μαζί, πρέπει να είναι «Αρχιτεκτονικός», να συντονίζεται ουσιαστικά με τις παραπάνω συμβάσεις, και να επιτρέπει το σύγχρονο φάσμα της έκφρασης. Το Αρχιτεκτονικό έλλειμμα που υπάρχει στην χώρα, είναι ευρύτερα πολιτισμικό και πολιτιστικό έλλειμμα. Επομένως δεν είναι κλαδικό, είναι κυρίως εθνικό ζήτημα.
Όσον αφορά τα προεδρικά διατάγματα γιά τους οικισμούς, έχει διαπιστωθεί τις τελευταίες δεκαετίες, ότι έχει επικρατήσει στον ελλαδικό χώρο, ο μιμητισμός και η αισθητική αντίληψη του «νεοπαραδοσιακού υποκατάστατου[12]», σαν μοναδική λύση για τη διατήρηση και αξιοποίηση της πολιτιστικής και φυσικής μας ταυτότητας. Η ελληνική κοινωνία, χωρίς κριτική σκέψη, προσπαθεί να διατηρήσει την όποια πολιτιστική της ταυτότητα, μέσω της "αποστήθισης" μορφολογικών και λειτουργικών προτύπων άλλων εποχών, αγνοώντας ότι κάθε ιστορική εποχή, συμπεριλαμβανομένης και της σημερινής, συμβάλλει με το αποτύπωμά της στη φυσιολογική εξέλιξη της παράδοσης, η οποία συντελείται από θραύσματα ταυτοτήτων όλων των εποχών, σε υλική και άϋλη διαστρωμάτωση και αλληλοεπίδραση.
Δεν αφαιρείται το δικαίωμα στο σύγχρονο αποτύπωμα σε κανένα από τα παραπάνω επιστημονικά και θεσμικά κείμενα. Το αντίθετο, επιβάλλεται η διάκριση της εκάστοτε σύγχρονης εποχής από όλες τις υπόλοιπες και αυτό σε όλες τις κλίμακες του σχεδιασμού. Το αποτύπωμα της δικής μας εποχής αποτελεί, εν δυνάμει και αυτό, μέρος της κληρονομιάς του μέλλοντος. Πρέπει να εκτείνεται, χωρίς αποκλεισμούς, σε όλο το σύγχρονο φάσμα της έκφρασης και σε όλες τις κλίμακες του δομημένου χώρου.
Για όλα τα παραπάνω, η ουσιαστική ενεργοποίηση των συμβάσεων, που έχουν κυρωθεί για τη Ακίνητη πολιτιστική και φυσική κληρονομιά, αποτελεί επιστημονικό και νομικό μονόδρομο, για μία βιώσιμη και αειφόρο ανάπτυξη ,με κοινωνικό, οικονομικό και πολιτιστικό περιεχόμενο. Η ανάπτυξη αυτού του είδους, βασίζεται σε μία διεπιστημονική προσέγγιση και δεν είναι εφικτή χωρίς την κατοχύρωση των προσόντων και των δικαιωμάτων του επαγγέλματος του Αρχιτέκτονα.

Η πολιτεία ελπίζω να το αντιληφθεί.
Αν αυτό δεν συμβεί, ο Σύλλογος θα επιληφθεί.
Ζάππειο Μέγαρο, 19 Μαρτίου 2011
Γιάννης Κλ. Ζερβός

ΣΥΝΤΟΜΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
Ο Γιάννης Ζερβός του Κλεάνθη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1951.
Σπούδασε Αρχιτεκτονική στο Πανεπιστήμιο «Federico II», στη Napoli της Ιταλίας.
Ελεύθερος επαγγελματίας.
Μέλος του Δ.Σ. του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ.
Μέλος της Μόνιμης Επιτροπής Θεμάτων Πολιτισμού & Πολιτιστικής Κληρονομιάς του ΤΕΕ.
Τέως μέλος του Δ.Σ. του Ελληνικού Τμήματος ICOMOS.
Έχει συνυπογράψει τον διεθνή χάρτη αρχών για την διατήρηση των τοιχογραφιών.
ICOMOS Principles for the preservation and conservation-restoration of Wall Paintings, Copenhagen,
Thessaloniki, Victoria Falls 2003
-----------------------------------------
[1] Sustainable Development - Développement Durable - Sviluppo Sostenibile.
[2] Integrated Conservation - Conservation Intégrée - Conservazione Integrata.
[3] CONGRESS ON THE EUROPEAN ARCHITECTURAL HERITAGE 21 - 25 October 1975 - The Declaration of Amsterdam.
[4] op. cit.
[5] N.3827/2010, Κύρωση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης του Τοπίου.
[6] Convention on the Conservation of European Wildlife and Natural Habitats, Bern, 19.IX.1979
[7] Convention on Biological Diversity, Rio de Janeiro, 5 June 1992
[8] Ν. 2039/92 , Σύμβαση της Γρανάδας.
[9] Ν .3378/05 , Σύμβαση της Μάλτας.
[10] Ν. 1126/81, Παρίσι, , Σύμβαση της UNESCO για την παγκόσμια φυσική και πολιτιστική κληρονομιά .
[11] Νόμος 3028/2002, ΦΕΚ 153. Για την προστασία των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
[12] Συντήρηση και αναβίωση παραδοσιακών κτιρίων και συνόλων ΒΟΛΟΣ 1981, πρακτικά του Διεθνούς Συμποσίου, σ. 12.

Βιομηχανική Αρχαιολογία και Βιομηχανική κληρονομιά

 
Η Βιομηχανική Αρχαιολογία είναι μια νέα διεπιστημονική κατεύθυνση έρευνας, που επιγραμματικά θα μπορούσε να οριστεί ως η επιστήμη που ασχολείται με ό,τι απέμεινε από την ανθρώπινη εργασία μέσα στο χρόνο, με στόχο την διάσωση, διαφύλαξη, καταγραφή, αξιολόγηση, αποκατάσταση και επανάχρηση βιομηχανικών μνημείων, ιστορικών τόπων (βιομηχανικων ζωνών), εγκαταστάσεων και μηχανημάτων.
Το βιομηχανικό μνημείο γίνεται η κυριότερη μαρτυρία, που μαζί με τα φωτογραφικά τεκμήρια, τα αρχεία, τις μαρτυρίες, τον τεχνολογικό εξοπλισμό και άλλα, συνθέτουν την πλήρη εικόνα εκείνης της ανθρώπινης δραστηριότητας και της ιστορικής περιόδου κατά την οποία πραγματώθηκε.
Στην προσπάθεια διάσωσης των βιομηχανικών κατάλοιπων (κτηρίων ή συνόλων) συστήθηκαν οι “αξίες της βιομηχανικής κληρονομιάς” οι οποίες, συγκεντρώνονται στη “Χάρτα”, που υπογράφηκε στο Nizhny Tagil (Χάρτα Nizny Tagil, www.ticcih.org) της Ρωσίας, το 2003. Οι αξίες αυτές ειναι άμεσα συνδεόμενες με τον πολεοδομικό ιστό, το κοινωνικό-οικονομικό πλαίσιο το βιομηχανικό τοπίο, τα μηχανήματα, τα γραπτά τεκμήρια, ακόμη και με τα άϋλα ίχνη της βιομηχανίας που περιέχονται στις ανθρώπινες αναμνήσεις και στα ήθη.
Εδραιώνεται έτσι το πολιτιστικό αγαθό, που εκπροσωπεί η βιομηχανική κληρονομιά και προκύπτει, ότι στους σχεδιασμούς για την οικονομική ανάπτυξη ενός τόπου, είναι απαραίτητο να περιλαμβάνονται προγράμματα για την αναγνώριση, διατήρηση και ανάδειξή της. Και αν, με βάση χρηματοοικονομικά κριτήρια και κοντόφθαλμες προοπτικές, το διακύβευμα μοιάζει περίπλοκο και δαπανηρό, υπάρχει μια απλή αρχή που ισχύει για τα πολιτιστικά αγαθά κάθε τόπου, ότι, δηλαδή, είναι αδιαπραγμάτευτα. Οι σελίδες της ιστορίας έχουν συνέχεια και κάθε κενή σελίδα δημιουργεί ασυνέχεια..

Αρχιτεκτονικά Χαρακτηριστικά 
Τα ιστορικά βιομηχανικά συγκροτήματα χωρίς καμία αμφιβολία αποτελούν μοναδικά δείγματα της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, από αρχιτεκτονική, κατασκευαστική, τεχνολογική άποψη, και τμήμα της «συλλογικής μνήμης» των πόλεων. Για να κατανοηθεί η αρχιτεκτονική και η δομική αξία τους σκόπιμη είναι η συντομη παράθεση των χαρακτηριστικών τους:
- Η τυπολογική διάρθρωση των βιομηχανικών κτηρίων ακολουθεί την οργάνωση των «ελεύθερων κατόψεων» με τον αυστηρό κατασκευαστικό κάνναβο του φέροντος συστήματος.
- Η μορφή τους είναι λιτή, οι διαστάσεις τους όμως είναι επιβλητικές, με αποτέλεσμα να μετατρέπονται σε τοπόσημα για την πόλη. Πρόκειται για κτήρια, τα οποία διακρίνονται από συμμετρία και γεωμετρικότητα. Οι όψεις τους οργανώνονται ορθολογικά, χαρακτηρίζονται από τη ρυθμική επανάληψη των ανοιγμάτων, σχολιάζοντας τον εσωτερικό καταμερισμό των λειτουργικών ενοτήτων.
- Η ογκοπλασία τους είναι λιτή και χαρακτηρίζεται από καθαρές γεωμετρικές φόρμες. Οι αναλογίες εμβαδού-ύψους διαφοροποιούνται και παρουσιάζουν μεγάλη ευελιξία προσαρμογής στις λειτουργικές ανάγκες της παραγωγικής διαδικασίας. Ως κτίσματα απομονώνονται ή ομαδοποιούνται, σε καθαρούς όγκους που κλιμακώνονται από την «εν σειρά» ή την «καθ’ ύψος» παράθεση.
- Όσον αφορά στην κατασκευαστική τους τεχνολογία παρουσιάζονται διαφοροποιήσεις στα υλικά και στην τεχνολογική δομή που χαρακτηρίζεται από την αισθητική και την τεχνολογία της εκάστοτε οικοδομικής δραστηριότητας.

Εγχείρημα με πολλαπλές στοχεύσεις
Η επανάχρηση των βιομηχανικών κτιρίων για τις σύγχρονες ανάγκες της πόλης οφείλει να αποτελεί εξέχουσα πρωτοβουλία σε επίπεδο περιφερειακό και εθνικό. Ο μόνος τρόπος για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός είναι η λεπτομερής καταγραφή, μελέτη και αξιολόγηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους, ώστε αυτή η πληροφορία να αποτελέσει τη βάση για το όποιο σενάριο αξιοποίησης. Αυτό σημαίνει ότι θα έχουν εντοπιστεί τα στοιχεία προς διατήρηση και εκείνα τα οποία αποτελούν ασύμβατες προσθήκες και η απομάκρυνσή τους δεν θα αλλοιώσει το χαρακτήρα του συνόλου. Το εγχείρημα αυτό θα δώσει την ευκαιρία και τον απαιτούμενο χώρο για τη σύγχρονη αρχιτεκτονική έκφραση αλλά και για την ικανοποίηση των αναγκών των νέων χρήσεων.
Ο έλεγχος συμβατότητας και ένταξης των νέων χρήσεων στα υπό μελέτη ιστορικά βιομηχανικά συγκροτήματα είναι ένα από τα πιο σημαντικά σταδια στην πρόταση επανάχρησης. Οι προτάσεις επέμβασης οφείλουν να διασφαλίζουν τη βέλτιστη διατήρηση της υφιστάμενης τυπολογίας, μορφολογίας, τεχνολογίας και υλικών, καθώς και του συνοδεύοντος μηχανολογικού εξοπλισμού. Οι προτεινόμενες νέες χρήσεις οφείλουν να έχουν ως στόχο τη λειτουργικότητα, την οικονομική αυτοτέλεια και το σεβασμό προς την ιστορία και το οικοδομικό απόθεμα του βιομηχανικών συγκροτημάτων. Οφείλουν να έχουν πολυλειτουργικό χαρακτήρα και να απευθύνονται με δυναμικό τρόπο στην πόλη, ώστε να γίνει δυνατή η επανοικειοποίηση του μνημειακού συνόλου από τους πολίτες και να προκύψει η επιθυμητή συνέχεια του παρελθόντος μέσα από το παρόν στο μέλλον.

Προτάσεις επανάχρησης σε βιομηχανικά συγκροτήματα
Η επαναχρηση της βιομηχανικής κληρονομιάς, είναι ένα από τα πιο επίκαιρα ζητήματα τόσο από τη σκοπιά της ισόρροπης ανάπτυξης των σύγχρονων πόλεων, όσο και από τη σκοπιά της σύγχρονης αρχιτεκτονικής δημιουργίας, σε παγκόσμια κλίμακα.
Η Ελλάδα έχει την τύχη να διαθέτει ένα σημαντικό απόθεμα βιομηχανικών μνημείων και μπορεί πλέον να παρουσιάσει ένα σημαντικό απολογισμό εμπειριών και εφαρμογών στους τομείς της μελέτης, αποκατάστασης και επανάχρησης της βιομηχανικής κληρονομιάς. Ταυτόχρονα μπορεί να παραδειγματιστεί από τα εκατοντάδες εντυπωσιακά παραδείγματα αποκατάστασης και προβολής άλλων χωρών (www.erih.net, www.ticchi.gr).
Είναι ίσως η τελευταία ευκαιρία να προβάλλουμε και να αξιοποιήσουμε τη σημαντική αυτή κληρονομιά της χώρας μας, πριν ολοκληρωτικά πλέον χαθεί, ή ίσως ακόμη χειρότερα κακοποιηθεί. Να την προβάλλουμε και να την διαχειριστούμε με σύγχρονους όρους, με αυτοπεποίθηση, αλλά και με σεβασμό στον πολιτισμό και την ιστορία της.
Τα βιομηχανικά κτήρια δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως τροχοπέδη στην ανάπτυξη, ούτε ως ταριχευμένο πολιτιστικό αγαθό, αντίθετα πρέπει να ενσωματώνονται στον σύγχρονο αστικό ιστό, να αποτελούν «ζωντανά» μνημεία, πολυλειτουργικά και προσαρμοσμένα στον χώρο ώστε να συμβάλουν στην αφύπνιση της μνήμης και στην επανασύνδεσή της. Στόχος είναι η ευαισθητοποίηση και η ενεργοποίηση πολιτών, συναδέλφων και φορέων, ώστε να συμβάλλουμε όλοι μαζί προς αυτή την προσπάθεια.

Συνοπτικά σημαντικές αποδείξεις για την πρόοδο που έχει επιτελεστεί στο τομέα της Προστασίας της Βιομηχανικής Κληρονομιάς στο χώρο της Ελλάδας αποτελούν:
1. Το έργο του Ε.Μ.Π. στο διατηρητέο σύνολο της Γαλλικής Εταιρίας Μεταλλείων Λαυρίου και η δημιουργία στο αποκαταστημένο τμήμα του, του Πολιτιστικού Τεχνολογικού Πάρκου Λαυρίου. (http://www.ltp.ntua.gr/home)
2. Μεταξουργείο στην Αθήνα (πολυδυναμο πολιτιστικό κέντρο). www.metaxourgeio.wordpress.com
3. Εργοστάσιο Ηλεκτροφωτισμού στο Γκάζι στην Αθήνα.
4. Μουσείο Ύδρευσης του παλιού Κεντρικού Αντλιοστασίου του Οργανισμού Ύδρευσης στη Θεσσαλονίκη. (www.eyath.gr)
5. Κέντρο Διάδοσης Επιστημών και Μουσείο Τεχνολογίας στη Θεσσαλονίκη. (www.tmth.edu.gr)
6. Κέντρο Τεχνικού Πολιτισμού – Βιομηχανικό Μουσείο στην Ερμούπολη στη Σύρο. (www.ketepo.gr)
7. Πλωμάρι Λέσβου, με υποστήριξη της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης και του Υπουργείου Αιγαίου. (www.plomari.gr)
8. Στον Βόλο (www.diki.gr/museum):
- Το Μηχανουργείο Παπαρήγα: Στεγάζει το τμήμα Αρχιτεκτόνων, Πολιτικών και Μηχανολόγων Μηχανικών.
- Οι Καπναποθήκες Παπαστράτου: Στεγάζουν την Πρυτανεία και τα Παιδαγωγικά.
- Το Καπνεργοστάσιο Ματσάγγου: Έχει κριθεί διατηρητέο και ξεκίνησε ήδη η διαδικασία για την αποκατάστασή του.
- Πλινθοκεραμοποιείο Τσαλαπάτα: Ιστορικό βιομηχανικό μουσείο και χώρος πολιτιστικών εκδηλώσεων και αναψυχής.
- Βαμβακουργία Αδαμόπουλου: Αθλητικό κέντρο Δυτικών Συνοικιών.
- Ηλεκτρική Εταιρεία: Κέντρο μουσικού θεάτρου και Δημοτική σχολή χορού.
- Στρυχνόκαρπος: Κέντρο Γειτονιάς και εργαστήρι Α.Μ.Ε.Α.
- Απεντομωτήριο: Κέντρο ενεργειακών εφαρμογών.
- Οργανισμός Καπνού στο Καραγάτς: Αθλητικό κέντρο και καλλιτεχνικό εργαστήρι.
- Αποθήκες Καπνού της Γαλλικής Εταιρείας: Δημοτικό Ινστιτούτο επαγγελματικής κατάρτισης.
- Οι Καπναποθήκες Ματσάγγου στη Ν. Ιωνία: Στεγάζουν τη Γεωπονική Σχολή.
- Στη διαδημοτική αυτή συνεργασία ο Δήμος Ν. Ιωνίας αξιοποίησε το Μεταξουργείο Ετμετζόγλου, το οποίο λειτουργεί ως πολιτιστικό κέντρο.
9. Υδροκίνητες εγκαταστάσεις των πόλεων Έδεσσα (Κλωστοϋφαντουργία), Νάουσα (Το βαμβακοκλωστήριο των Λόγγου-Κύρτση-Τουρπάλη).
10. Αλευρόμυλος Μάρκου στη Βέροια (έχει μετατραπεί σε Βυζαντινό Μουσείο). (www.veria.gr)
11. Βιομηχανικό συγκρότημα των Μύλων Allatini στη Θεσσαλονίκη (προβλέπεται η ένταξη νέων χρήσεων και νέας δόμησης κτιρίων κατοικιών, γραφείων και χώρων πολιτισμού).
12. Καπνοαποθηκες στην Ξάνθη (κατοικίες, χώροι αναψυχής, γραφεία κτλ).
13. Καπναποθήκες στην Δράμα (www.psithiri.gr)
14. Παλαιά Σφαγεία στην Πάτρα (χώρος αναψυχής και πολιτισμού). (www.politiapatra.gr)
15. Δίκτυο περιφερειακών θεματικών τεχνικών Μουσείων του Πολιτιστικού Ιδρύματος του Ομίλου Πειραιώς, (διαδόχου σχήματος του Π.Τ.Ι. Ε.Τ.Β.Α. με σημαντικό εκδοτικό έργο σχετικά με το αντικείμενο). (www.piop.gr)
16. Εργοστάσιο της Ελληνικής Εταιρίας «Palco» στην Αθήνα, έχει διαμορφωθεί σε ένα σύγχρονο πολιτιστικό κέντρο, με μουσεία και γκαλερί, ενώ ταυτόχρονα περιλαμβάνει και κατοικίες. (www.thehubevents.gr)

(Από: http://savesamica.blogspot.com

Δευτέρα 11 Απριλίου 2011

Πολιτιστική Κληρονομιά...

 

Με τον όρο Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO νοείται μία διακριτή θέση ή τόπος (όπως δάσος, όρος, λίμνη, έρημος, μνημείο, κτήριο, σύμπλεγμα ή πόλη), που προτάθηκε και έγινε αποδεκτό στον κατάλογο των μνημείων που διαχειρίζεται το διεθνές Πρόγραμμα Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Επιτροπής Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, η οποία απαρτίζεται από 21 Κράτη - Εταίρους εκλεγμένα από τη Γενική Συνέλευση των Εταίρων Κρατών για μια καθορισμένη περίοδο.
Το πρόγραμμα στοχεύει στην καταλογογράφηση, την ονοματοδοσία και τη συντήρηση πεδίων ιδιάζουσας πολιτιστικής ή φυσικής σημασίας για την κοινή κληρονομιά της ανθρωπότητας. Υπό ορισμένες προϋποθέσεις τα καταχωρημένα πεδία χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Η έναρξη του προγράμματος έγινε με την αποδοχή και υιοθέτηση της Συνθήκης για την Προστασία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς από το Γενικό Συνέδριο της UNESCO στις 16 Νοεμβρίου 1972. Από τότε έως σήμερα έχουν αναγνωρίσει τη Συνθήκη 186 Κράτη - Εταίροι.

Κριτήρια επιλογής
Έως το τέλος του 2004 υπήρχαν έξι κριτήρια για την πολιτιστική κληρονομιά και τέσσερα κριτήρια για τη φυσική κληρονομιά. Το 2005 αυτό το καθεστώς τροποποιήθηκε σε μία ενοποιημένη ομάδα δέκα κριτηρίων. Τα μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς οφείλουν να είναι «ιδιάζουσας παγκόσμιας αξίας» και να πληρούν ένα από τα παρακάτω δέκα κριτήρια.

Πολιτιστικά κριτήρια
I. «Να αποτελεί αριστούργημα της ανθρώπινης δημιουργικής διάνοιας».
II. «Να επιδεικνύει σημαντικές ανθρώπινες αξίες για μακρά περίοδο χρόνου ή σε μία πολιτιστική περιοχή του κόσμου, σε εξελίξεις στην αρχιτεκτονική ή την τεχνολογία, τις μνημειακές τέχνες, την πολεοδομία ή τον σχεδιασμό τοπίου».
III. «Να φέρει μια μοναδική ή τουλάχιστον εξαιρετική μαρτυρία για κάποια πολιτισμική παράδοση, ζώντα ή εξαφανισμένο πολιτισμό».
IV. «Να αποτελεί σημαντικό παράδειγμα τύπου κτηρίου, αρχιτεκτονικού ή τεχνολογικού συνόλου ή τοπίου που απεικονίζει σημαντική ή σημαντικές φάσεις της ανθρώπινης ιστορίας».
V. «Να αποτελεί σημαντικό παράδειγμα παραδοσιακής ανθρώπινης εγκατάστασης, χερσαίας ή θαλάσσιας χρήσης, αντιπροσωπευτικής πολιτισμού ή πολιτισμών), ή ανθρώπινης αλληλεπίδρασης με το περιβάλλον, ιδιαίτερα όταν το τελευταίο έχει γίνει ευάλωτο υπό την πίεση ανεπίστροφων αλλαγών».
VI. «Να συνδέεται άμεσα ή διακριτά με γεγονότα ή ζώσες παραδόσεις, με ιδέες ή πίστεις, με καλλιτεχνικά ή λογοτεχνικά έργα εξέχουσας παγκόσμιας σημασίας». (Η Επιτροπή θεωρεί ότι το συγκεκριμένο κριτήριο θα πρέπει να χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με άλλα κριτήρια).

Φυσικά κριτήρια
VII. «Να περιέχει εξαιρετικά φυσικά φαινόμενα ή περιοχές εξαιρετικής φυσικής ομορφιάς και αισθητικής».
VIII. «Να είναι ιδιάζοντα παραδείγματα μειζόνων φάσεων της ιστορίας της γης, του αρχείου της ζωής, σημαντικών εν εξελίξει γεωλογικών διαδικασιών για την ανάπτυξη γεωσχηματισμών ή σημαντικών γεωμορφικών ή φυσιογραφικών χαρακτηριστικών».
IX. «Να είναι ιδιάζοντα παραδείγματα σημαντικών εν εξελίξει οικολογικών και βιολογικών διαδικασιών στην εξέλιξη και ανάπτυξη οικοσυστημάτων χερσαίων, γλυκού ύδατος, παράκτιων και θαλάσσιων οικοσυστημάτων και κοινοτήτων φυτών και ζώων».
X. «Να περιέχει τα σημαντικότερα φυσικά ενδιαιτήματα συντήρησης της βιοποικιλότητας, να περιλαμβάνει απειλούμενα είδη παγκόσμιας αξίας από την άποψη της επιστήμης ή της συντήρησης του είδους».
Για να κριθεί η εξαιρετική παγκόσμια αξία του, ένα μνημείο πρέπει να κριθεί και σε δύο άλλους παράγοντες: την «αυθεντικότητα» και/η την «ακεραιότητα» και πρέπει να απολαμβάνει ιδιαίτερης προστασίας και συστημάτων διαχείρισης ώστε να διασφαλίζεται η προστασία του. Το κριτήριο της αυθεντικότητας αναφέρεται στα μνημεία τα οποία εντάσσονται με βάση τα κριτήρια I-VI ενώ το κριτήριο της ακεραιότητας αναφέρεται σε όλα τα μνημεία, ανεξαρτήτως κριτηρίου ένταξης.

Συνεδριάσεις της επιτροπής
Η επιτροπή παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς συναντάται ετησίως για να συζητήσει μέτρα διαχείρισης των υπαρχόντων καταλογογραφημένων μνημείων και να αποδεχθεί υποψηφιότητες από ενδιαφερόμενες χώρες. Η συνεδρίαση, γνωστή ως Συνεδρίαση Επιτροπής Παγκόσμιας Κληρονομιάς, λαμβάνει χώρα σε τόπους που ανήκουν στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς, μετά τις παρουσιάσεις της IUCN και/ή της ICOMOS, καθώς και τις διασκέψεις των Κρατών-Εταίρων.
Με εξαίρεση τις συνεδριάσεις που γίνονται στο Παρίσι (Γαλλία), όπου βρίσκεται το αρχηγείο της UNESCO, μόνον Κράτη-Εταίροι μέλη της Επιτροπής Παγκόσμιας Κληρονομιάς έχουν το δικαίωμα ανάληψης της οργάνωσης μιας μελλοντικής Συνεδρίασης, κατόπιν έγκρισης της Επιτροπής και με την προϋπόθεση πως το δεδομένο κράτος παραμένει Εταίρος.


Τετάρτη 6 Απριλίου 2011

Μανιφέστο του Ελληνικού Δικτύου για την Απoανάπτυξη

1. Υπάρχει ένας μύθος που σμίλεψε τον τελευταίο αιώνα το κοινωνικό φαντασιακό ο οποίος, ακόμα και σήμερα, συνιστά το κοινό υπόβαθρο των πολιτικών ιδεολογιών της νεωτερικότητας, τόσο της δεξιάς όσο και της αριστεράς: ο μύθος της «ανάπτυξης». Ένας μύθος με τον οποίο συνδέεται άρρηκτα η ιδέα της «απεριόριστης ανάπτυξης», ένας μύθος ο οποίος έφερε τις «αξίες» της παραγωγικής μεγιστοποίησης, της κατανάλωσης και του κέρδους για να μας παραδώσει στην σύγχρονη θρησκεία της παγκοσμιοποιημένης αγοράς.

2. Ο μύθος της «ανάπτυξης» διαμόρφωσε νοοτροπίες και συστήματα σκέψης που βασίζoνται στην απεικόνιση της ανθρώπινης υπόστασης σαν homo economicus: υποκείμενο δίχως δεσμούς, «γενικό», α-τοπικό, ατομικιστικό, ορθολογικό, ωφελιμιστικό και σταθερά προσανατολισμένο στην μεγιστοποίηση της απόδοσης συμφερόντων και ιδιωτικού πλούτου από την σκοπιά της αγοραστικής δύναμης. Ένα υποκείμενο παρεμβλημένο κατά τύχη σε ένα «περιβάλλον» εννοούμενο σαν «εξωτερικό» από αυτό, διαθέσιμο προς εκμετάλλευση και προς άνευ όρων προσαρμογή στους στόχους του και στους σκοπούς του, στο πλαίσιο μιας απεριόριστης διεύρυνσης της δυνατοτήτων του να το διαθέτει όπως νομίζει.

3. Πρόκειται για μια οπτική του κόσμου η οποία, αν και λανθασμένη, είχε χειροπιαστά αποτελέσματα σε επίπεδο ατομικής συμπεριφοράς και καταστροφικά αποτελέσματα σε εκείνο των πολιτικών, κοινωνικών και οικολογικών ισορροπιών. Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι η επιλογή της βιομηχανικής κοινωνίας να στοιχηματίσει μονομερώς στην συσσώρευση οικονομικού πλούτου και στην μεγιστοποίηση της παραγωγής και της κατανάλωσης, στάθηκε αιτία διάνυσης μιας περιόδου πρωτοφανούς οικονομικής ευημερίας στον δυτικό κόσμο, σχεδόν μοναδικής στην ιστορία του. Παρά ταύτα, η μονομέρεια της προσέγγισης κατέληξε στην υποθήκευση των κοινωνικών δεσμών και στην απειλή της ολικής κατάρρευσης των φυσικών οικοσυστημάτων. Το κόστος της οικονομικής κατάκτησης δεν επιβάρυνε μόνο την εργατική τάξη και τα υποκείμενα που θεωρούνται μη παραγωγικά, αλλά και τους πληθυσμούς των χωρών του υπόλοιπου κόσμου, αναγκασμένους να προσαρμοστούν τροποποιώντας τα κοινωνικά και παραγωγικά τους συστήματα σύμφωνα με τις δικές μας οικονομικές και πολιτικές απαιτήσεις.

4. Εισοδηματική αύξηση και οικονομική ευημερία στάθηκαν δυνατές χάριν της υπερεντατικής εκμετάλλευσης των οικολογικών συστημάτων. Αδιαμφισβήτητες επιστημονικές διαπιστώσεις - κλιματικό χάος, δραματική μείωση της βιοποικιλότητας κ.λ.π. - καταμαρτυρούν ότι το ισχύον αναπτυξιακό μοντέλο είναι ήδη μη βιώσιμο για την βιόσφαιρα.

5. Οι αρνητικές επιπτώσεις του φαινόμενου έγιναν έντονα αισθητές και σε κοινωνικό επίπεδο με την δημιουργία τάξεων νεόπτωχων, την αύξηση των οικονομικών ανισοτήτων και την αύξηση της ανέχειας και της εργασιακής και υπαρξιακής αβεβαιότητας, σε ένα κλίμα γενικής απαισιοδοξίας για το μέλλον που προσλαμβάνει έως και μορφές βίας ή και αυτοκαταστροφικότητας. Το ισχύον αναπτυξιακό μοντέλο παρήγαγε, τις τελευταίες δεκαετίες, μια σημαντική αύξηση του χρόνου εργασίας, του αριθμού των υποαπασχολούμενων και του στρες, διάβρωσε τον ελεύθερο χρόνο του καθένα μας και τον χρόνο που απαιτούν οι σχέσεις μας, τον δικό μας χρόνο.

6. Σε πολιτικό επίπεδο, η συγκέντρωση οικονομικής ισχύος σε ολοένα λιγότερα χέρια παρήγαγε μία εντυπωσιακή υπερσυγκέντρωση εξουσιών που, στην πραγματικότητα, άδειασε την δημοκρατία από αυθεντική ουσία. Η υπερκατανάλωση πόρων σε παγκόσμιο επίπεδο μεταφράστηκε σε αύξηση των τοπικών συρράξεων για τον έλεγχο τους και, κατά συνέπεια, σε μία δραματική συστολή της δημοκρατικής προοπτικής.

7. Το πλέον απρόσμενο παράγωγο του ισχύοντος παραδείγματος είναι ο εθισμός σε μια μορφή προσαρμογής σε παθολογικές καταστάσεις. Η μόλυνση του περιβάλλοντος, οι κλιματικές ανωμαλίες, η αύξηση του αριθμού των αποκλεισμένων και η ενοχοποίηση τους ή οι συρράξεις για τον έλεγχο των πόρων, συνιστούν πλέον «φιλικά» τοπία τα οποία ζούμε παθητικά, δίχως τροποποίηση των συμπεριφορών μας ή των κοινωνικών μας δομών. Με λίγα λόγια, η «ανάπτυξη» δημιούργησε και δημιουργεί εξάρτηση.

8. Η πρόσκαιρη περίοδος πλούτου και δημιουργίας ευζωίας τείνει προς την δύση της και στον αναπτυγμένο κόσμο. Από τα μέσα της δεκαετίας του ’60 οι αυξομειώσεις του εθνικού ακαθάριστου προϊόντος των ανεπτυγμένων χωρών δεν συνοδεύτηκαν από μία οποιαδήποτε ουσιαστική αύξηση πραγματικής ευημερίας. Η επιμονή στην ειδωλολατρία του εθνικού ακαθάριστου προϊόντος σημαίνει σήμερα την τυφλή αποδοχή μιας ιδέας οικονομικής ευρωστίας που δεν λογαριάζει το κοινωνικό και οικολογικό κόστος της «ανάπτυξης».

9. Μπροστά στην διαπίστωση των κοινωνικών και οικολογικών ορίων της «ανάπτυξης», της υποβάθμισης που επιφέρει η εμπορευματοποίηση της ζωής και της αυξανόμενης συγκρουσιακότητας σε διεθνές επίπεδο για τον έλεγχο των πόρων, πιστεύουμε ότι επείγει η αλλαγή κατεύθυνσης μέσω της σοβαρής αμφισβήτησης του μύθου στον οποίο θεμελιώθηκε η κοινωνία μας. Εάν καταπολεμήσαμε την φτώχεια με όλες τις δυνάμεις μας, σήμερα αντιλαμβανόμαστε ότι οφείλουμε να αναθεωρήσουμε σοβαρά το μοντέλο της ευημερίας μας. Θέτουμε έτσι επί τάπητος μια θεματική παλιά και, ταυτόχρονα, άκρως επίκαιρη όπως εκείνη των «ορίων» ή, ακριβέστερα, του «μέτρου».

10. Ιδεολογικά, δεν είμαστε αντίθετοι σε κάθε μορφή «ανάπτυξης». Ο δρόμος για μια μελλοντική κοινωνία της βιωσιμότητας απαιτεί τον παραμερισμό ορισμένων κατηγοριών προϊόντων και νοοτροπιών ενώ προϋποθέτει την υποστήριξη ή την ανάπτυξη άλλων. Είμαστε όμως αντίθετοι στην υιοθέτηση της «ανάπτυξης» σαν βασικής αρχής προσανατολισμού του φαντασιακού μας. Θεωρούμε ότι η ποιότητα ζωής σε ένα περιορισμένο πλανήτη δεν μπορεί να συνεχίσει να εξαρτάται από μια γενικευμένη, ποσοτική, «ανάπτυξη» αλλά θα πρέπει να αναμετρηθεί με την ικανότητα μας να επαναπροσδιορίσουμε προτεραιότητες και να αναθεωρήσουμε, ποιοτικά, τεχνολογίες, θεσμούς και τρόπους εργασίας.

11. Σε γενικές γραμμές, επείγει η εξισορρόπηση της άνευ όρων παραγωγής με την συνειδητοποίηση της ανάγκης ανάπλασης, ανάκτησης, φροντίδας των άλλων, σχέσης, τόπων και περιβάλλοντος.

«Η αναφορά στην αποανάπτυξη», σημειώνει ο Λατούς, «ισοδυναμεί με πρόκληση». Από την μια πλευρά ισοδυναμεί με εικονοκλασία ενώ από την άλλη με ένα «άλλο» τρόπο αφήγησης της παρουσίας μας σε αυτό τον κόσμο. Είμαστε πεπεισμένοι ότι πρέπει να αμφισβητήσουμε την θεότητα που λατρέψαμε ή τα νοητικά τοπία και τα συμβολικά πλαίσια στα οποία κινηθήκαμε για αιώνες και τα οποία συνηθίσαμε να συγχέουμε με την πραγματικότητα. Θα μπορούσαν να μας ρωτήσουνε αν είναι εφικτή η αμφισβήτηση του φαντασιακού μας ή αν είναι ρεαλιστική η προσπάθεια συγκρότησης μιας κοινωνίας που δεν χαρακτηρίζεται από μορφές «ανάπτυξης» εν είδη αυτοσκοπού. Είμαστε σε θέση να δηλώσουμε ότι η αναγνώριση της κοινωνικής και οικολογικής μας αλληλεξάρτησης και η ανθρώπινη ευθραυστότητα μας συνιστούν τον μοναδικό ρεαλισμό και τον μοναδικό μας τρόπο.

12. Δεν είμαστε αντίθετοι στην τεχνολογία αλλά πιστεύουμε σε μια άλλη τεχνολογία. Μια τεχνολογία του «μέτρου» και της αντοχής, βιώσιμη και προσιτή. Η αναθεώρηση της τεχνολογικής μας οργάνωσης θα διασφαλίσει από τον κίνδυνο μιας υποχρεωτικής «αποανάπτυξης» ή ενός τύπου «αποανάπτυξης» που, ίσως, θα επιβληθεί αυταρχικά. Οφείλουμε να αναθεωρήσουμε όλες τις θεμελιώδεις μας αξίες και να επωμιστούμε το ρίσκο της σκιαγράφησης της μετα-ανάπτυξης, ή μιας κοινωνίας της «αποανάπτυξης».

13.  Ρεαλισμός δεν σημαίνει προσαρμογή σε ένα σύστημα στα όρια της αυτοκαταστροφής αλλά το ρίσκο της λήψης μακρόπνοων αποφάσεων με σημείο αναφοράς μια πολιτική προοπτική πολύ πιο ευρεία από αυτή την οποία ζούμε. Από αυτή την άποψη χρήζει η σύσφιξη στενών σχέσεων και η σύναψη ενός συμβολαίου μεταξύ γενιών έτσι ώστε να διοχετεύεται η σκέψη μας μέσω της διαγενεαλογικής προοπτικής.

14. Το πρόβλημα δεν είναι η υιοθέτηση ιδανικών νοοτροπιών και συμπεριφορών ούτε η ενοχοποίηση μεμονωμένων πρακτικών καταναλωτισμού. Η πιο ενδιαφέρουσα πρόκληση έγκειται στην ικανότητα συγκερασμού διαφορετικών κοινωνικών πρακτικών που να αλληλοσχετίζουν, πιο πλούσιων ανθρωπολογικά και κοινωνικά, περισσότερο συμβολικών, πιο περιεκτικών και, κατά βάθος, περισσότερο επιθυμητών.

15. Οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε, ταυτόχρονα, μια σειρά από ευαίσθητες αλλαγές στον τρόπο σκέψης μας. Δεν χρειάζεται να υιοθετήσουμε τεχνοκρατικούς προγραμματισμούς ή και ουτοπικές οπτικές. Δεν είναι δυνατές οι απόλυτες προβλέψεις σε μία πολύπλοκη πραγματικότητα. Θα πρέπει να ξεκινήσουμε από εμάς τους ίδιους, από εκεί που είμαστε, από τις σχέσεις μας, από τον χώρο μας και από τους τόπους που κατοικούμε, δίνοντας έναυσμα σε διαδικασίες μεταλλαγής. Θα πρέπει να αναλάβουμε την ευθύνη επαναεπινόησης της ιδέας του «ωραίου» που θα συνδράμει στην αντίληψη των πόλεων και του χώρου, των τοπίων και των ανθρώπινων κοινοτήτων.

16.  Οφείλουμε να επανακαλύψουμε την έννοια των κοινών αγαθών και των αγαθών που συσχετίζουν, να πειραματιστούμε νέες μορφές μοιρασιάς από κοινού, την κοινωνική κατανάλωση, μια μοιρασιά από κοινού πολύ βαθύτερη. Πιστεύουμε στην δυνατότητα σύνθεσης μιας κοινωνίας με επίκεντρο την προσωπικότητα και την «σχέση» και όχι τα εμπορεύματα και τις οικονομικές συναλλαγές, μία κοινωνία που να πλειοδοτεί υπέρ των άυλων αγαθών έναντι των υλικών, που να πριμοδοτεί τις αντιωφελιμιστικές σχέσεις έναντι των εργαλειακών, που να δίνει χώρο στην αλληλεγγύη και στο κοινωνικό αγαθό έναντι του ιδιωτικού συμφέροντος. Μια κοινωνία που να δίνει προτεραιότητα στο φυσικό περιβάλλον και σε όλα του τα οικοσυστήματα με όρους αντιεργαλειακούς.

17. Η οπτική της κοινωνίας, όπως την οραματιζόμαστε, επείγει την επανασύνδεση με τον χώρο, την επαναξιοποίηση των τοπικών πόρων και των τοπικών αγαθών, την άρθρωση δικτύων κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας, με πρώτο στόχο την απάντηση στις απαιτήσεις της τοπικότητας και του περιβάλλοντος και όχι σε εκείνες της αγοράς. Ο χώρος συνιστά, για εμάς, την σωστή διάσταση άρθρωσης των διαδικασιών που οδηγούν στην γνήσια συμμετοχικότητα και στην ουσιαστική αποκέντρωση, με λίγα λόγια στην επίτευξη της ουσιαστικής αυτονομίας της τοπικότητας ή της δυνατότητας της να καθορίζει συμμετοχικά νόρμες και κανόνες κοινωνικής και οικονομικής διακυβέρνησης της τοπικής κοινωνίας.

18. Η οπτική μας αποτελεί, στην ουσία, μία ανοικτή έρευνα που εγκαλεί βαθιά και ριζικά. Γνωρίζουμε ότι αποτελούμε «ασθενείς θεράποντες». Σε μία κοινωνία της αγοράς που είναι προσανατολισμένη στην «ανάπτυξη» δεν υπάρχουν άτομα ελεύθερα να παρατηρούν «απέξω» την «κουλτούρα του εμπορεύματος». Ακόμη και αν στερηθούμε το οτιδήποτε θα αποτελούμε πάντα πολιτισμικό προϊόν της κοινωνίας αυτού του τύπου. Μόνο εάν δεχθούμε ότι είμαστε διαποτισμένοι από την κουλτούρα της θα κατορθώσουμε την απεξάρτηση, για να κατακτήσουμε την ικανότητα θεραπείας της ευθραυστότητας μας και ενός πλανήτη που θέλουμε να συνεχίσουμε να κατοικούμε.

19. Ουτοπία λοιπόν; Ίσως, αλλά χειροπιαστή ουτοπία. Δύο είναι οι οπτικές που διαγράφονται στον ορίζοντα για το απώτερο μέλλον:
- μία ρεαλιστική, αναγκαία και υποχρεωτική, «αποανάπτυξη», μέσω της δραστικής μείωσης της ποιότητας ζωής των οικονομικά ασθενέστερων, κυοφορούσα πιθανές αυταρχικές μεταπτώσεις, όπως συνέβη μεταξύ των δεκαετιών του ’20 και του ’30 του περασμένου αιώνα σαν επακόλουθο της χρεωκοπίας του φιλελευθερισμού του 19ου αιώνα.
- μία «συμμετοχική αποανάπτυξη», «υπεύθυνη» όσο και βιώσιμη, σε θέση να προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες στην κατεύθυνση της ενίσχυσης της δημοκρατίας και της αυτοδιάθεσης και αυτοκυβέρνησης των κοινωνιών.
Προσκαλούμε, λοιπόν, να ενώσουμε τις δυνάμεις μας έτσι ώστε να καταστεί η «συμμετοχική αποανάπτυξη» το εναλλακτικό πλαίσιο στο οποίο θα κινηθεί η ιστορία του 21ου αιώνα. Με την οικολογία και τον οικολογισμό τα πρώτα εργαλεία.

Ελληνικό Δίκτυο για την Αποανάπτυξη - apoanaptixi@gmail.com
(το μανιφέστο σηματοδοτεί την συγκρότηση ενός χώρου προβληματισμού γύρω από το φαινόμενο της αποανάπτυξης και παραμένει ανοικτό για περαιτέρω υπογραφές)

Ακολουθούν υπογραφές (κατ'αλφαβητική σειρά)

Σταύρος Αγογλωσσάκης
Κική Βελουκάκη
Γιώργος Δημητρίου
Φίλιππος Δραγούμης
Γιάννης Δρόσος 
Κυριάκος Δουζίνας
Αρης Καφαντάρης 
Κώστας Κιτσίκης
Γιάννης Λεφτεράτος
Ανίκητος Μακρένογλου
Σταμάτης Μπουντούρης
Ολίβα Νταμιάνι 
Στέλιος Παναγιωτίδης
Θανάσης Παπαηλιού
Οδυσσέας Ρομπάκης
Αγγελος Τρωιάνος
Κώστας Τσάλλης 
Γιάννης Χατζηκωσταντής
-----
Ευθ.-Κίμων Μπελιάτης

Απόστολος Γεωργάκης
Γρηγόρης Μαλτέζος 
Αντζελα Δουζίνα
Κική Σειταρίδου
Γιώργος Αποστολίδης
Σπύρος Σγούρος 
Στέλιος Λαζαρίδης