Δήμαρχε ακούς;

Το Υπουργείο Εσωτερικών ξεκίνησε το έτος 2003 το πρόγραμμα «Κατασκευή Ποδηλατοδρόμων σε ΟΤΑ της Χώρας» προκειμένου να συμβάλλει στην προώθηση της χρήσης του ποδηλάτου ως μέσου φιλικού προς το περιβάλλον. Φορείς υλοποίησης του προγράμματος ήταν οι πρωτοβάθμιοι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) ενώ οι κατηγορίες έργων που υλοποιούνταν ήταν οι εξής:

α. Αστικοί ποδηλατόδρομοι 

β. Περιαστικοί ποδηλατόδρομοι
Έως τον Φεβρουάριο του 2004 εντάχθηκαν συνολικά 96 έργα (1 ανά ΟΤΑ) και για κάθε ένα από αυτά ορίστηκε ανώτατος προϋπολογισμός χρηματοδότησης 118.000 ευρώ.

Από τον Μάρτιο του 2004 έως το 2009 αποπληρώθηκαν τα εγκεκριμένα έργα και δεν έγιναν νέες εντάξεις έργων. Για κάποιο λόγο η τότε ηγεσία (Υπ.:Παυλόπουλος - Υφ.:Νάκος) του ΥΠΕΣ δε θέλησε να συνεχίσει το έργο (του ΠΑΣΟΚ), εν αντιθέσει με ένα άλλο έργο που είχε ξεκινήσει παράλληλα - "Ανάπλαση Σχολικών Αυλών".

Τα συμπεράσματα που προέκυψαν:

α. Διαπιστώθηκε ότι ο αριθμός των έργων που ανταποκρίθηκαν στους στόχους του προγράμματος ήταν μικρότερος από τον αναμενόμενο.

β. Τα έργα των ποδηλατοδρόμων ήταν ιδιαίτερα πετυχημένα σε Δήμους στους οποίους η χρήση ποδηλάτου ήταν ευρεία. Στους συγκεκριμένους Δήμους υπήρξε μεγάλη ανταπόκριση από τους κατοίκους στα έργα των ποδηλατοδρόμων τα οποία συνέβαλλαν σε μεγάλο βαθμό στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής τους.

γ. Ο προϋπολογισμός των 118.000 ευρώ ανά έργο (επιχορήγηση ΥΠ.ΕΣ.) κρίθηκε χαμηλός διότι οι παρεμβάσεις που χρειάζονταν για τη σωστή λειτουργία ενός ποδηλατοδρόμου στην ελληνική πόλη απαιτούσαν μεγαλύτερη δαπάνη. Ως εκ τούτου, ένας μικρότερος αριθμός έργων με μεγαλύτερο ποσό επιχορήγησης πιθανόν να εξασφάλιζε καλύτερα αποτελέσματα.

δ. Απαραίτητη κρίθηκε η ύπαρξη κυκλοφοριακής μελέτης της πόλης, η οποία έπρεπε να προηγείται της κατασκευής του αστικού ποδηλατοδρόμου.

ε. Δεν είχε αναπτυχθεί πλήρως στη συνείδηση μεγάλου μέρους πολιτών η συμβολή της χρήσης του ποδηλάτου σε θέματα περιβάλλοντος και βιώσιμης αστικής ανάπτυξης με αποτέλεσμα πολλά έργα να μην τύχουν ευρείας απήχησης.

Υπήρξαν προτάσεις για συνέχιση του Προγράμματος απ' την αρμόδια διεύθυνση του Υπουργείου ως εξής:

α. Θεωρήθηκε απαραίτητη η επίτευξη του αναγκαίου οριζόντιου συντονισμού μεταξύ των φορέων της κεντρικής κυβέρνησης, δηλαδή των συναρμόδιων Υπουργείων. Ο κατακερματισμός αρμοδιοτήτων και ο ανταγωνισμός μεταξύ Υπουργείων υπήρξε στο παρελθόν ανασταλτικός παράγοντας στην διαμόρφωση πολιτικών βιώσιμης κινητικότητας σε κεντρικό επίπεδο.

β. Όσον αφορά στην υλοποίηση του συγκεκριμένου προγράμματος, επισημάνθηκε ότι ενδεχόμενη συνεργασία με το Υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών & Επικοινωνιών και το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής με τη μορφή μιας διυπουργικής ομάδας παρακολούθησης, θα μπορούσε να αποδειχθεί ιδιαίτερα χρήσιμη.

Οι τομείς παρέμβασης του Υπουργείου Εσωτερικών προκειμένου να επιτευχθεί το μέγιστο δυνατό επιδιωκόμενο αποτέλεσμα, στο πλαίσιο της συνεργασίας των συναρμόδιων Υπουργείων, να είναι:

α. Χρηματοδότηση κυκλοφοριακής μελέτης των ΟΤΑ με σκοπό να ωριμάσουν έργα κατασκευής ποδηλατοδρόμων για τα οποία θα χρηματοδοτηθούν μέσω ΕΣΠΑ ή άλλων χρηματοδοτικών εργαλείων του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών & Επικοινωνιών (απαραίτητη η ύπαρξη συντονισμού).

β. Ενίσχυση της πολιτικής προώθησης του ποδηλάτου μέσω χρηματοδότησης πρωτοβουλιών των ΟΤΑ για εκδηλώσεις και γενικότερες δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών για τα πλεονεκτήματα της χρήσης του (συντονισμός με Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής).

Παρόλο που οι αρμόδιες δ/νσεις στα Υπουργεία Εσωτερικών και Μεταφορών δείχνουν ενδιαφέρον οι ΟΤΑ περί άλλων τυρβάζουν.

(Νάγια Παπαλιάκου)

ΥΣ. Το δίκτυο ποδηλατοδρόμων στον Δήμο Θεσσαλονίκης, που κατασκευάστηκε πριν ένα χρόνο και στοίχισε στους δημότες της Θεσσαλονίκης 1,5 εκατομμύριο ευρώ, σήμερα βρίσκεται σε κατάσταση πλήρους εγκατάλειψης. Σημαντικά κομμάτια του δικτύου, που βρίσκονται πάνω σε κεντρικούς δρόμους της πόλης, έχουν υποστεί σημαντικές ζημιές, είτε εξαιτίας της απερισκεψίας των οδηγών είτε λόγω της ελλιπούς συντήρησης τους από τις Υπηρεσίες του Δήμου Θεσσαλονίκης. Πιο συγκεκριμένα:

- Τα πλαστικά διαχωριστικά που ήταν βιδωμένα στην άκρη για να καθορίζουν τα όρια του ποδηλατοδρόμου στην πλειονότητα τους έχουν εξαφανιστεί.

- Η κόκκινη άσφαλτος χρησιμοποιήθηκε για να κάνει διακριτό τον ποδηλατόδρομο από τους οδηγούς έχει ξεθωριάσει με αποτέλεσμα δύσκολα να ξεχωρίζει από το υπόλοιπο οδόστρωμα.

- Οι ποδηλατόδρομοι ειδικά τις βραδινές ώρες με ανοχή των αρμοδίων συνεχίζουν να μετατρέπονται σε παρκινγκ αυτοκινήτων.

Είναι αλήθεια ότι ο συγκεκριμένο έργο, στον ένα χρόνο της λειτουργίας του, ενθάρρυνε τους πολίτες της Θεσσαλονίκης να χρησιμοποιούν το ποδήλατο και έφερε σημαντική αύξηση στον αριθμό των χρηστών του ποδηλάτου για μετακινήσεις στο κέντρο της πόλης. Δεδομένης λοιπόν αυτής της αύξησης, η εγκατάλειψη του έργου καθημερινά εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την ασφάλεια των ποδηλατών.